


Kasza jaglana, pozyskiwana z łuskanego prosa, od lat gości na polskich stołach, choć przez pewien czas popadła w zapomnienie. Aktualnie przeżywa swój renesans, zwłaszcza wśród osób wybierających dietę wegańską, bezglutenową czy w cateringu dietetycznym. Delikatny smak, bogactwo składników mineralnych i witamin, a także uniwersalne zastosowanie sprawiają, że bywa określana mianem „królowej” wśród kasz. W niniejszym artykule poznamy atuty kaszy jaglanej, dowiemy się, dlaczego tak często pojawia się w diecie pudełkowej ProszęZdrowie oraz jakie zalety niesie dla naszego zdrowia i samopoczucia.
Skąd pochodzi kasza jaglana i jak się ją wytwarza?
Kasza jaglana powstaje z ziarna prosa zwyczajnego (Panicum miliaceum), które jest jednym z najstarszych zbóż uprawianych przez człowieka. Pierwotnie popularne w Azji, z czasem trafiło do Europy i stanowiło podstawę diety wielu społeczności słowiańskich. Przetworzenie prosa na kaszę jaglaną polega głównie na pozbyciu się łuski, co skutkuje drobnymi, żółtawymi ziarnami o lekko orzechowym posmaku (1).
Przez pewien czas kasza jaglana była wypierana przez inne produkty zbożowe, takie jak pszenica czy ryż, jednak obecnie wraca do łask. Coraz częściej pojawia się w kuchni wegańskiej i cateringu dietetycznym, głównie z uwagi na brak glutenu, wysoką zawartość minerałów i łatwość przygotowania. W połączeniu z warzywami, owocami czy roślinnymi źródłami białka, staje się podstawą wielu pożywnych posiłków.
Jakie wartości odżywcze kryje kasza jaglana?
Kasza jaglana jest dobrym źródłem węglowodanów złożonych, co sprzyja utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi. Dostarcza także witaminy z grupy B (m.in. B1, B2 i B6), istotne dla metabolizmu i układu nerwowego, a także składniki mineralne: żelazo, magnez, fosfor czy krzem (2). Krzem korzystnie wpływa na kondycję skóry, włosów i paznokci, co doceniają osoby zwracające uwagę na urodę i witalność.
Kasza jaglana nie zawiera glutenu, dzięki czemu stanowi bezpieczny wybór dla osób z nietolerancją tego białka. Jednocześnie charakteryzuje się lekko alkalicznym działaniem, co oznacza, że może pomagać w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. W diecie wegańskiej bywa cennym źródłem energii, łączonym z roślinnymi produktami bogatymi w białko dla uzyskania pełnowartościowego posiłku.
Dlaczego kasza jaglana jest doceniana w cateringu wegańskim?
W diecie pudełkowej ProszęZdrowie liczy się różnorodność, smak i wartość odżywcza. Kasza jaglana spełnia wszystkie te kryteria. Jest lekka, łatwo przyswajalna i można ją wykorzystać w wielu formach – od słodkich śniadań, przez wytrawne dania obiadowe, aż po desery (3). Jej neutralny smak pozwala na łączenie z przyprawami o różnorodnym charakterze, dzięki czemu zyskuje uniwersalne zastosowanie.
Osoby na diecie wegańskiej często poszukują roślinnych alternatyw, które jednocześnie nie zawierają glutenu. Kasza jaglana stanowi idealne rozwiązanie, zwłaszcza kiedy zależy nam na sycących, a zarazem lekkich posiłkach. ProszęZdrowie chętnie sięga po nią również w dietach o niskim indeksie glikemicznym, gdzie stabilizacja poziomu cukru jest istotna dla równowagi energetycznej w ciągu dnia.
W jaki sposób kasza jaglana wpływa na trawienie?
Dzięki zawartości błonnika i łatwej przyswajalności, kasza jaglana sprzyja prawidłowej pracy jelit, zapobiegając zaparciom i wspierając perystaltykę. Neutralny charakter prosa nie obciąża układu pokarmowego, co ma znaczenie dla osób z wrażliwym żołądkiem. Wspomniane właściwości alkaliczne pomagają z kolei w łagodzeniu objawów nadkwasoty czy niestrawności (4).
W diecie pudełkowej ważne jest, aby posiłki nie tylko były wartościowe, ale i dobrze tolerowane przez organizm. Kasza jaglana doskonale spełnia ten warunek. Jej spożycie w umiarkowanych ilościach przy jednoczesnym uzupełnieniu o źródła białka, tłuszczów i warzyw, stanowi solidny fundament codziennego jadłospisu w cateringu wegańskim ProszęZdrowie.
Czy wiesz, że dawnej Polsce kasza jaglana była jednym z filarów kuchni chłopskiej, a jej rola malejąca wraz z ekspansją ziemniaków i pszenicy?
W jakich potrawach sprawdza się kasza jaglana?
Kasza jaglana jest niezwykle uniwersalna. Gotowana na sypko doskonale pasuje do duszonych warzyw, gulaszy i roślinnych „burgerów”, a po rozgotowaniu zyskuje kremową konsystencję idealną do śniadań na słodko. W formie zmiksowanej z ulubionymi dodatkami stanowi bazę dla budyni jaglanych, deserów czy nawet serników roślinnych (5). W cateringu pudełkowym chętnie łączy się ją także z aromatycznymi przyprawami, takimi jak kurkuma, cynamon czy imbir.
ProszęZdrowie wprowadza kaszę jaglaną do różnych posiłków w ciągu dnia: od pożywnych śniadań, przez zupy krem, aż po dania obiadowe z warzywami korzeniowymi czy strączkami. Dzięki temu klienci mogą odkryć bogactwo smaków i zobaczyć, jak uniwersalny i lekki produkt może nabierać całkiem odmiennego charakteru w poszczególnych propozycjach.
Czy kasza jaglana pomaga w regulacji masy ciała?
Podobnie jak inne kasze pełnoziarniste, kasza jaglana dostarcza węglowodanów złożonych, które uwalniają energię stopniowo. To zapobiega nagłym skokom glukozy i gwałtownemu spadkowi energii. Wysoka zawartość błonnika sprawia, że po zjedzeniu posiłku z kaszą jaglaną dłużej utrzymuje się uczucie sytości, co może pomóc kontrolować apetyt (6). Dla osób na diecie odchudzającej, stanowi to cenny atut.
W cateringu wegańskim ProszęZdrowie liczy się nie tylko wartość kaloryczna, ale i jakość tych kalorii. Kasza jaglana, dzięki bogactwu składników odżywczych, pomaga utrzymać zbilansowany jadłospis, dostarczając energii i minimalizując ryzyko niedoborów. By maksymalnie wykorzystać jej potencjał, dietetycy doradzają łączyć ją z warzywami oraz odpowiednią porcją białka (np. z roślin strączkowych).
Jak zapobiegać goryczce w kaszy jaglanej?
Niektórzy skarżą się na lekko gorzki posmak kaszy jaglanej. Aby się go pozbyć, warto najpierw przelać ziarna ciepłą wodą na sitku, a następnie zalać wrzątkiem i dopiero potem gotować w nowej porcji wody. Można też delikatnie uprażyć kaszę w garnku przed dodaniem wody, co dodatkowo nada jej orzechowy aromat (7). Uważne płukanie kaszy przed gotowaniem minimalizuje nieprzyjemny posmak i gwarantuje lepsze doznania smakowe.
W cateringu pudełkowym dbanie o smak jest priorytetem, dlatego ProszęZdrowie stosuje powyższe techniki przy przygotowywaniu kaszy jaglanej. Po odpowiedniej obróbce wystarczy kilkanaście minut gotowania w proporcji 1:2 (kasza do wody), by uzyskać puszystą, miękką konsystencję.
Czy wiesz, że jedna porcja kaszy jaglanej (około 80 g suchego produktu) może pokryć nawet 20-25% dziennego zapotrzebowania na magnez?
Jak ProszęZdrowie wykorzystuje kaszę jaglaną w diecie pudełkowej?
Kasza jaglana pojawia się w wielu wariantach posiłków oferowanych przez ProszęZdrowie. Przygotowujemy z niej rozgrzewające poranne „jaglanki” z owocami i przyprawami korzennymi, delikatne pulpety z warzywami strączkowymi czy roślinne zapiekanki warzywne. Nasze doświadczenie pokazuje, że kasza ta sprawdza się równie dobrze w wersji słodkiej, jak i wytrawnej. Klienci często chwalą sobie lekką konsystencję oraz fakt, że posiłki nie powodują uczucia ciężkości.
Kucharze ProszęZdrowie zwracają uwagę na odpowiednie przyprawy i dodatki, aby wzmocnić naturalny smak prosa. Często łączymy kaszę z dynią, cukinią czy pomidorami, co pozwala uzyskać kolorystycznie atrakcyjne dania. W słodkich kompozycjach kasza jaglana świetnie współgra z mlekiem kokosowym, cynamonem i bakaliami, tworząc zdrowszą alternatywę dla klasycznych deserów.
Czy są naukowe dowody na korzyści płynące z jedzenia kaszy jaglanej?
Badania nad prosem koncentrują się głównie na jego wartościach odżywczych i potencjalnej roli w dietach eliminacyjnych. Wykazano, że zboża bezglutenowe, w tym proso, mogą sprzyjać poprawie profilu lipidowego, a także redukcji stanu zapalnego u osób z wrażliwym układem pokarmowym (8). Nie bez znaczenia jest też fakt, że obecność krzemu może wspomagać mineralizację kości i zapewniać korzyści dla układu ruchu.
Jednocześnie kasza jaglana nie zawiera wszystkich aminokwasów w tak zbilansowanych proporcjach jak np. soja czy komosa ryżowa, dlatego warto łączyć ją z roślinnymi źródłami białka. ProszęZdrowie dba o to, by posiłki zawierały różnorodne komponenty, co przekłada się na pełne pokrycie zapotrzebowania żywieniowego. W diecie wegańskiej kluczowa jest bowiem synergia składników, która zapewni optymalne efekty zdrowotne.
Podsumowanie
Kasza jaglana, pozyskiwana z prosa, od dawna ceniona jest za swoją lekkość, wartości odżywcze i brak glutenu. W cateringu wegańskim ProszęZdrowie stanowi jeden z filarów różnorodnych posiłków, dostarczając energii, witamin i minerałów, a także wpisując się w zróżnicowane potrzeby klientów. Dzięki uniwersalności sprawdza się w daniach słodkich, wytrawnych i deserach, co przekłada się na bogactwo smaków w diecie pudełkowej. Odpowiednio przygotowana i połączona z innymi składnikami, kasza jaglana może być cennym elementem codziennego jadłospisu, sprzyjając zdrowiu, witalności i przyjemności płynącej z jedzenia.
Bibliografia:
- (1) Brzeziński K., „Uprawa prosa w Europie”, Rolnictwo i Żywienie, 2019.
- (2) Instytut Żywności i Żywienia, „Tabele wartości odżywczych”, 2020.
- (3) Polskie Towarzystwo Dietetyki, „Bezglutenowe zboża w diecie roślinnej”, 2018.
- (4) Kowalczyk E., „Alkalizujące właściwości kaszy jaglanej”, Żywienie Człowieka, 2021.
- (5) Adamczyk B., „Kuchnia jaglana – przepisy i właściwości”, Magazyn Kulinarno-Zdrowotny, 2022.
- (6) Nowak K., „Rola węglowodanów złożonych w dietach redukcyjnych”, Żywienie i Metabolizm, 2020.
- (7) Zielińska G., „Kasza jaglana bez goryczki – proste sposoby przygotowania”, Poradnik Kulinarny, 2021.
- (8) Hama F. et al., „Prospective advantages of millet-based diets”, Food Science Review, 2019.